۲۱ مهر ۱۳۹۸
زبان مشخص‌ترین ابزار پینتر در نمایش‌نامه‌نویسی است
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ به تازگی کتاب «کولوس و چند اثر دیگر» نوشته هارولد پینتر با ترجمه شعله آذر در نشر افراز منتشر شده است. این کتاب شامل دو بخش است، در بخش اول؛ نخستین نوشته‌های پینتر؛ کولوس، زیرزمین، شب و سیاه و سفید منتشر شده و در بخش دوم؛ تحلیلی کولوس، تحلیل زیرزمین، آوارها: آخرین اجری رادیویی هارولد پینتر و آخرین نوار کراپ: آخرین حضور هارولد پینتر در صحنه تئاتر، به همراه پی‌گفتار و منابع آمده است. با شعله آذر مترجم درباره این کتاب گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید:
آیا چنین کتابی در زبان اصلی با همین چیدمان وجود دارد یا شما نوشته‌های پراکنده و اولیه پینتر را در یک کتاب قرار داده‌اید؟
در پایان کتاب «کولوس»، در صفحه منابع به کتاب‌های مورد استفاده‌ام اشاره کرده‌ام. به عنوان مثال، در بخش نخست کتاب «کولوس»، برای ترجمه آثار پینتر از مجموعه چندین جلدی «انتشارات گرو» که تمام نوشته‌های پینتر را گردآوری کرده، بهره برده‌ام. برای بخش دوم و ترجمه مقاله تحلیلی درباره کولوس، از نوشته مایکل بیلینگتون در کتاب هارولد پینتر او بهره برده‌ام. برای ترجمه مقاله تحلیلی درباره «زیرزمین»، از کتاب تحقیقی اسلین درباره نمایش‌نامه‌های هارولد پینتر استفاده کرده‌ام.
پینتر سال‌ها بعد به نمایش‌نامه‌نویس مهمی تبدیل می‌شود. هر چند که رگه‌هایی از آثار بزرگش در کارهای اولیه او هم دیده می‌شود، اما چرا این آثار را به فارسی ترجمه کرده‌اید؟ برای مخاطب فارسی زبان چه دارد؟
تنوع در فرم، وحدت در مضمون و معرفی آثار قدیمی‌تر پینتر به مخاطب از مهم‌ترین دلایل من برای این انتخاب‌هاست. این کتاب، شامل چهار اثر پینتر در چهار فرم است: «کولوس» قطعه‌ای شعرگونه؛ «زیرزمین» فیلم‌نامه‌ای که هرگز فیلمی از آن ساخته نشد و همواره به صورت تئاتر بر صحنه رفته؛ «شب» یک طرح؛ و در نهایت «سیاه و سفید» یک داستان کوتاه.
پینتر در تمام این فرم‌ها هنرمندی طناز، چیره دست و خلاق است. در مقاله تحلیلی مایکل بیلینگتون که در بخش دوم همین کتاب آورده‌ام، بیلینگتون اشاره می‌کند: «دنیای پینتر در «کولوس» دنیایی است که در آثار امروزی وی برای ما به شکل هراس‌انگیزی آشناست: یک اتاق، یک فضا، نزاع بر سر قلمرو، رویایی سه جانبه میان دو مرد و یک زن و جابه‌جایی قدرت. دقت کنید که پینتر این قطعه را در هجده سالگی نوشته است.» (از متن کتاب کولوس. بخش دوم. صفحه ۶۴ . انتشارات افراز) نکته ای که بیلینگتون در این توصیف از «کولوس» به آن اشاره نکرده، مضمون «انزوا و عدم توانایی برقراری رابطه» است که نقطه مشترک این چهار اثر و بسیاری از آثار بزرگ پینتر است.
با وجود این که چندین اثر مهم پینتر و مقالات بسیاری را درباره کار و زندگی او ترجمه کرده‌ام، ترجمه این قطعه به ظاهر کوچک یعنی «کولوس» برای من بسیار هیجان‌انگیز بوده است. زیرا عصاره تمام آثار بزرگ بعدی او در همین قطعه نهفته است. انگار پینتر در تمام سال‌های بعد، مضمون «کولوس» را با تکنیک‌ها، فرم‌ها و سبک‌های گوناگون مدام بازتولید کرده است. به قول استیون گیل «اصولا تفاوت میان آثار بزرگ و آثار کم اهمیت‌تر پینتر در مقدار زمانی نهفته است که او صرف اثبات اندیشه‌اش کرده. روشن است که مقایسه آثار طولانی‌تر با آثار کوتاه پینتر آشکار می‌کند که لزوما درون مایه‌ها، پیچیدگی‌ها، پردازش و تاثیر پیرنگ‌ها، دقت در شخصیت‌پردازی و روابط متقابل شخصیت‌ها و تنوع تکنیک‌ها را نمی‌توان در قطعه‌ای کوچک یافت. (از کتاب جشن تولد، بخش دوم. صفحه ۱۴۳. انتشارات افراز) با این حال، از آن جا که تمام آثار پینتر بیش‌تر یک اثر واحد هستند، بررسی آثار کوتاه‌تر و ناشناخته‌تر او کمک می‌کند تا درک تازه‌تر و کامل‌تری از آثار مهم‌تر او داشته باشیم.
ایبنا
آیا چنین کتابی در زبان اصلی با همین چیدمان وجود دارد یا شما نوشته‌های پراکنده و اولیه پینتر را در یک کتاب قرار داده‌اید؟
در پایان کتاب «کولوس»، در صفحه منابع به کتاب‌های مورد استفاده‌ام اشاره کرده‌ام. به عنوان مثال، در بخش نخست کتاب «کولوس»، برای ترجمه آثار پینتر از مجموعه چندین جلدی «انتشارات گرو» که تمام نوشته‌های پینتر را گردآوری کرده، بهره برده‌ام. برای بخش دوم و ترجمه مقاله تحلیلی درباره کولوس، از نوشته مایکل بیلینگتون در کتاب هارولد پینتر او بهره برده‌ام. برای ترجمه مقاله تحلیلی درباره «زیرزمین»، از کتاب تحقیقی اسلین درباره نمایش‌نامه‌های هارولد پینتر استفاده کرده‌ام.
پینتر سال‌ها بعد به نمایش‌نامه‌نویس مهمی تبدیل می‌شود. هر چند که رگه‌هایی از آثار بزرگش در کارهای اولیه او هم دیده می‌شود، اما چرا این آثار را به فارسی ترجمه کرده‌اید؟ برای مخاطب فارسی زبان چه دارد؟
تنوع در فرم، وحدت در مضمون و معرفی آثار قدیمی‌تر پینتر به مخاطب از مهم‌ترین دلایل من برای این انتخاب‌هاست. این کتاب، شامل چهار اثر پینتر در چهار فرم است: «کولوس» قطعه‌ای شعرگونه؛ «زیرزمین» فیلم‌نامه‌ای که هرگز فیلمی از آن ساخته نشد و همواره به صورت تئاتر بر صحنه رفته؛ «شب» یک طرح؛ و در نهایت «سیاه و سفید» یک داستان کوتاه.
پینتر در تمام این فرم‌ها هنرمندی طناز، چیره دست و خلاق است. در مقاله تحلیلی مایکل بیلینگتون که در بخش دوم همین کتاب آورده‌ام، بیلینگتون اشاره می‌کند: «دنیای پینتر در «کولوس» دنیایی است که در آثار امروزی وی برای ما به شکل هراس‌انگیزی آشناست: یک اتاق، یک فضا، نزاع بر سر قلمرو، رویایی سه جانبه میان دو مرد و یک زن و جابه‌جایی قدرت. دقت کنید که پینتر این قطعه را در هجده سالگی نوشته است.» (از متن کتاب کولوس. بخش دوم. صفحه ۶۴ . انتشارات افراز) نکته ای که بیلینگتون در این توصیف از «کولوس» به آن اشاره نکرده، مضمون «انزوا و عدم توانایی برقراری رابطه» است که نقطه مشترک این چهار اثر و بسیاری از آثار بزرگ پینتر است.
با وجود این که چندین اثر مهم پینتر و مقالات بسیاری را درباره کار و زندگی او ترجمه کرده‌ام، ترجمه این قطعه به ظاهر کوچک یعنی «کولوس» برای من بسیار هیجان‌انگیز بوده است. زیرا عصاره تمام آثار بزرگ بعدی او در همین قطعه نهفته است. انگار پینتر در تمام سال‌های بعد، مضمون «کولوس» را با تکنیک‌ها، فرم‌ها و سبک‌های گوناگون مدام بازتولید کرده است. به قول استیون گیل «اصولا تفاوت میان آثار بزرگ و آثار کم اهمیت‌تر پینتر در مقدار زمانی نهفته است که او صرف اثبات اندیشه‌اش کرده. روشن است که مقایسه آثار طولانی‌تر با آثار کوتاه پینتر آشکار می‌کند که لزوما درون مایه‌ها، پیچیدگی‌ها، پردازش و تاثیر پیرنگ‌ها، دقت در شخصیت‌پردازی و روابط متقابل شخصیت‌ها و تنوع تکنیک‌ها را نمی‌توان در قطعه‌ای کوچک یافت. (از کتاب جشن تولد، بخش دوم. صفحه ۱۴۳. انتشارات افراز) با این حال، از آن جا که تمام آثار پینتر بیش‌تر یک اثر واحد هستند، بررسی آثار کوتاه‌تر و ناشناخته‌تر او کمک می‌کند تا درک تازه‌تر و کامل‌تری از آثار مهم‌تر او داشته باشیم.
ایبنا
نظر خود را بنویسید: